دنا نما: این روزها جنگل های زاگرس و دامنه های کوه دنا به شدت در معرض تخریب هستند و شاید زمانی جهت نجات جنگل بیدار شویم که خیلی دیر است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دنا نما؛ در استان کهگیلویه و بویراحمد بعد از خشکسالی های اخیر و سوسک تنه خوار و ریزگردهای کشورهای حوزه خلیج فارس و سودجویان، این روزها در اکثر مناطق شهرستان های بویراحمد و دنا با چوب دستی (لنجه) و سنگ جهت کندن بلوط برای فروش و فرآوری آن به جان درختان بلوط افتاده اند.
درختان کم رمق بلوط که با برخورد چوب و سنگ نه تنها میوه این گونه از روی زمین برچیده می شود بلکه شاخ ها و جوانه های آن نیز از بین می رود و هیچ دستگاه اداری جهت جلوگیری از برداشت غیراصولی میوه بلوط اقدام نمی کند.
به این بهانه، مرور گزارشی که در ارتباط با چالش جنگل های زاگرس در دو سال پیش در نشریات استان منتشر شد خالی از لطف نیست.
میوه بلوط دله ای چنده ؟؟؟
دنا نما/ عزت اله محسنی پور: درخت بلوط این نعمت خدادادی که درختی با برگهای پهن و پوستی کلفت، سازگار با اقلیم های آب و هوایی دامنه های زاگرس و استان کهگیلویه و بویراحمد، در اکثر مناطق و دشت ها و ناهمواری این استان به وفور می روید. طبیعت این استان و زیبایی های آن وابسته به پوشش جنگلی و در راس آن درخت بلوط می باشد. تکثیر این درخت از طریق گذاشتن میوه آن در دل خاک می باشد که این کار توسط حیوانات از جمله سنجاب انجام می گیرد و سهم انسان در تکثیر بسیار ناچیز می باشد. میوه درخت بلوط (بَلی) در فصل پاییز و معمولاً بعد از بارش اولین باران پاییزی و سرد شدن هوا کال (متمایل به قهوه ای) شده و آماده مصرف و یا تکثیر می شود.
میوه درخت بلوط دیر زمانی است درسبد غذایی این دیار جا داشته که نه تنها به عنوان غذا بلکه یک دارو با خاصیت های فراوان مورد استفاده قرار گرفته است. میوه بلوط سرشار از نشاسته، پروتئین، قندهای مختلف و چربی می باشد. برگ و پوست بلوط دارای تانن ویژه‌ای به نام اسید کوئرسی تانیک محلول در آب، نوعی قند بنام کوئرسیت، یک مادهٔ تلخ بنام کوئرسیتین، لعاب، یک مادهٔ قرمز بنام قرمز بلوط(جَفت) می باشد. میوهٔ خوراکی بلوط برای تقویت بدن، درمان ضعف عمومی، کم خونی و بویژه درمان اسهال، درمان خونریزی‌های معده، روده، رحم و غیره، درمان ترشحات زنانگی ،درمان سرطانها و برای درمان آماس زخم در رودهٔ بزرگ استفاده می‌شود. میوه بلوط دارای خاصیت ضد بیماریهای میکروبی و ویروسی و قارچی بوده برای درمان زخم‌های سرطانی، زخم‌های چرکین وترشح دار، زرد زخم، اگزما، زخم‌های واریسی، بواسیربرای درمان خونریزیها و حتی خونریزی بینی مفید است.
این درخت به طرز عجیبی با زندگی مردمان این دیار از گذشته های دور دست تا کنون عجین شده و یار و یاوری مطمئن و مستحکم در زندگی مردمان زاگرس نشین بوده و هست. مردمان این دیار از قدیم الایام هنگام برپایی سیاه چادرها و زندگی ساده و بی آلایش عشایری در کنار درختان بلوط به عنوان مأمنی مطمئن، سیاه چادرها و کپرها را برپا می کردند و از سایه دل پذیر آن در گرمای فصول بهار و تابستان و در هنگام وزش بادها و طوفان ها از این درختان استوار و محکم به عنوان پناهگاه استفاده می کردند و این درختان بدون از داشتن هیچ گونه توقعی چون آب و غذا به خواسته های آنان جواب مثبت داده و خواهد داد. نقش این درخت در تلطیف هوا و جلوگیری از فرسایش خاک و سیلاب بر هیچ کس پوشیده نیست.
در زمان های قدیم بعد از یکجا نشینی عشایر و شکل گیری روستاها و نیاز به احداث منازل مسکونی با استفاده از سنگ و خشت وگچ ،بار سنگین سقف خانه ها که با چندین تن خاک پوشیده بود را نیز بلوط بر عهده داشت و به دلیل نیاز به مسکن و عدم وجود آهن آلات و مصالح ساختمانی و … این بشر با تبر تیز و بی رحم خود درختان بلوط را قطع کرد و با افتخار به عنوان الوار در پوشش خانه خود استفاده کرد. بعد از آن نیز در فصول سرد سال نیز به عنوان سوخت جهت گرمای خانه و پخت و پز استفاده کرد.اگر ظلم و جوری که بر این قبای سبز زاگرس در زمان های قدیم را به دلیل ضرورت و عدم وجود امکانات و زندگی ماشینی صرف نظر کنیم ، در این قرن که امکانات و تکنولوژی فریاد می زند آیا ظلم به بلوط، ظلم غیر قابل بخششی است؟ روراست و جدی جواب دهیم و تنها ظلم به بشریت را در جنگ و خونریزی ملل و … بدانیم؟
درختان بلوط در پایتخت طبیعت ایران، استان کهگیلویه و بویراحمد که پایتخت طبیعت بودن و نامگذاری آن با این نام بامسمی به خاطر سرسبزی و وجود این درخت می باشد گذاشته شده است و هر روز از دامنه های این استان محو می شوند. بازار داغ زغال…. زغال با کیفیت بلوط…. غذای دامداری و مرغداری…. بلوط دله ای ۷۵۰۰ تومان….. و غیره را بسیار شنیده ایم. آری در گرمای تابستان، عوامل جوی باعث آتش سوزی در برخی مناطق می گردد. در فصل سرسبز بهارو تابستان میهمانان طبیعت به دلیل سهل انگاری باعث آتش سوزی می شوند. کودک خردسال به خاطر بازیگوشی و پیر خمیده برای اضافه نمودن حتّی یک وجب زمین کشاورزی دست به اره و تبر می شود و قامتش را می شکند. خطوط انتقال گاز و برق با پشتوانه دولت و … با بولدوزر و لودر و … از بیخ نابودش می کند. و مردمانی که با چوب دستی و سنگ و هر چه در توان دارند به این بی زبان با برکت جهت چیدن میوه بلوط حمله ور شده و میوه آن را برای فروش به استانهای همجوار که خبری از این درخت نیست به عنوان غذای دام و …. انتقال می دهند .
ریزگردهای برخاسته از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس امان از پوشش جنگلی و گیاهی بریده ؛ درختان بلوط به دلیل بسته شدن روزنه های تنفسی در برگ ها یکی پس از دیگری خشک می شوند. بعضاً در سال های خشکسالی نیز کمبود بارش باران خشک شدن درختان را تشدید می کند.
اکنون کی باید پاسخگو باشد؟… من؟….تو؟…او؟…. یا همه؟. میراث داران و کارشناسانی که با ارائه نظرات کارشناسی به فکر نسل های بعد و استفاده بهینه از مواد فسیلی همانند نفت و … هستند، بدانند در چرخه های طبیعت این استان سهم این درخت در تولید مواد عالی و فسیلی بیشتر از هر چیز دیگری است و در ثانی این نعمت خدادادی فقط متعلق به نسل حاضر نیست و صیانت از آن بر عهده همه هست. صدا و سیمای استان به عنوان بزرگترین رسانه چه برنامه و یا مستندی در این ارتباط داشته و آیا به اندازه قد و قواره و پوشش این درخت در استان اطلاع رسانی کرده است؟ محیط زیست چطور؟ سایر دستگاههای اجرایی چطور؟؟؟
منابع طبیعی آیا به وظایف و عملکرد خود در این حوزه به درستی عمل کرده یا نه؟ به قسمتی از بیانات مقام معظم رهبری نگاه کنیم و در مورد عملکردمان قضاوت عادلانه کنیم، ایشان می فرمایند: «مراتع ما، جنگلهاى ما، ذخائر عظیم حیاتى ما هستند.اگر ما با منابع گیاهى کشور، یعنى همین جنگلهایمان، همین مراتعمان ،و به تبع آن، بوستانهاى شهرى و اینها که در درجه‌ى دوم اهمیت است، درست و عاقلانه برخورد کنیم، اینها همیشه باقى میماند. متأسفانه سالهاست که اینجور نیست؛ یعنى افرادى که اهل سوءاستفاده‌اند، از جنگلهاى ما، از مراتع ما سوءاستفاده کردند و تصرف کردند، تعرض کردند، غصب کردند. آن چیزى که من میخواهم تأکید کنم، هم به وزارت کشاورزى و منابع طبیعى، هم به محیط زیست، و هم به همه‌ى کسانى که دست‌اندرکار هستند، این است که مراقبت کنید این دائره‌ى غصب و تصرفِ نابجا و غلط توسعه پیدا نکند و جلویش گرفته شود. متصرفین را قطع ید کنید.»
کمبود نیروی انسانی متخصص در حوزه منابع طبیعی در مناطق مختلف استان، کمبود امکانات خودرویی و از همه مهمتر آتش نشانی و … باعث عدم خدمت رسانی در این دستگاه دولتی که بانی اصلی حفاظت از منابع طبیعی است را می توان از جمله مشکلات برشمرد. آیا می توان گیر دادن به روستائیان که با کشاورزی امرار معاش می کنند و بعد از پیگیری زمین های در اختیارشان که از صدها سال تا کنون به عنوان ارث پدری رسیده در منابع طبیعی به عنوان مرتع ثبت شده باشد و روستایی بی نوا دربدر در ادارات به دنبال احقاق و اثبات حق خود باشد را یک اقدام اصولی دانست و چرا تفکیک منابع طبیعی از کشاورزی هنوز مشخص نیست؟
یک سؤال، آیا گرفتن و جمع آوری زغال در جنگل ها و معابر ورودی و خروجی شهر کمکی به حفظ منابع طبیعی و جنگل می کند؟…. برخورد با ناقضان حقوق مردم و طبیعت و کسانی که به دنبال سودجویی درتهیه زغال می باشند مورد حمایت همه مردم و دولت می باشد ولی آیا جمع آوری و برخورد با عاملان این عمل باعث جان بخشیدن به سیاه رویان(زغال) که زمانی با سر سبزی زندگی را هدیه می کردند بار دیگر حیات به آنها بخشیده می شود…ابداً…!!!
بهتر نیست منابع طبیعی به جای گذاشتن پاسگاههای مرزی و قرار دادن کانکس و امکانات رفاهی جهت توقیف کامیون های حمل چوب غیر مجاز و زغال، نیروهای خود را به دل طبیعت بفرستد و در بین مردم و همراه با مردم از این نعمت خدادای محافظت کند؟ با این حجم از پوشش جنگلی سهم منابع طبیعی در اطلاع رسانی به مردم تا چه حد بوده و هست؟ آیا تنها برخورد قضایی کفایت می کند؟
