آش‌کنگری و شله‌لیزکی غذای دلچسب کهگیلویه و بویراحمدی‌ها در ایام نوروز

دنا نما: آش‌کنگری و شله‌لیزکی از غذاهای محبوب کهگیلویه و بویراحمدی‌ها در ایام نوروز است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دنا نما، استان کهگیلویه و بویراحمد اقلیمی چهارفصل است که در هر فصل از سال مردم آیین و رسومات مختلفی در زمینه‌های گوناگون از جمله غذا خوردن و طبخ انواع غذاها دارند.

مردم این استان که اکثریت آن‌ها قوم لر هستند در ایلات و طوایف مختلف آداب و رسوم به‌خصوصی دارند.

اما یکی از فصول سال که در آن بیشتر شاهد تنوع آیین و سنت‌ها هستیم سنت‌هایی در زمینه طبخ انواع غذا وجود دارد.

در فصل بهار در بیشتر نقاط استان شاهد رویش گیاهان کوهی معطر و خوش طعم هستیم که حتی قبل از شروع بهار و چند هفته مانده به کنار رفتن زمستان برخی از این گیاهان کوهی رشد کرده و مردم قبل از تحویل سال نو از آن‌ها استفاه می‌کنند.

برای نمونه یکی از رسوم در شهرستان سردسیری بویراحمد که نوعی رقابت بین مردم نیز هست به طبخ اولین آش کنگری برمی‌گردد که هر یک از خانواده‌ها به خصوص در روستاها برای پخت این نوع غذا برای نخستین بار از یکدیگر سبقت می‌گیرند.

تقریبا از اواسط ماه اسفند کوچکترها با آلتی به نام «بیله‌کون» که نوعی بیلچه است به دنبال بوته‌های کوچک کنگر می‌گردند تا شاید مادرانشان قبل از سایر مادران هم روستایی شله‌کنگری اول را در آشپزخانه‌ها بار بگذارند.

این کار تا روزهای میانی اردیبهشت ماه ادامه دارد با این تفاوت که از اوایل فروردین تا میانه اردیبهشت‌ماه کنگرهای بزرگتری برداشت می‌شود و آش کنگری این فصل پر‌ملاط‌‌‌‌تر از گذشته است.

آش کنگری که گاه به آن شله کنگری هم گفته می‌شود با برنج خوش طعم چمپا و روغن حیوانی از لذیذترین غذاهای محلی مردم استان به خصوص در مناطق سردسیری است به طوری که برای طبخ آن دو سوم کنگر و تنها یک سوم برنج به کار می‌رود.

اما هنگامی این غذای محلی معطر و خوش طعم به کام‌ها گواراتر می‌شود که غذا در یک سینی بزرگ ریخته می‌شود و اهل خانه با صفا و صمیمیت در کار هم با دوغ و نان محلی آن را نوش جان می‌کنند.

برخی نیز این غذا را به جای صرف کردن با قاشق و چنگال با دست صرف می‌کنند و معتقدند که مزه آش کنگری با دست بسیار دلپذیرتر از خوردن آن با قاشق و چنگال است.

در فصل بهار هر کجای مناطق سردسیری استان را که مشاهده کنی دخترکان و مادران آن‌ها با «بیله‌کون‌» مشغول درآوردن کنگر از زمین هستند.

هر چند در شهرهای بزرگ از کنگر تنها برای استفاده مکمل در ماست استفاده می‌کنند اما در کهگیلویه و بویراحمد به روش‌های مختلف کنگر طبخ می‌شود که یکی دیگر از روش‌های معمول آب‌پز کردن کنگر و سپس طبخ آن با روغن و رب و سایر افزودنی‌ها است.

از دیگر غذاهایی که در این فصل به تناوب صرف می‌شود شله لیزکی است که شامل برنج و افزودن گیاهی بسیار خوش طعم و خوش بو به نام لیزک است که در اصطلاح فارسی به آن گیاه بن‌سرخ هم می‌گویند.

این غذای دلپسند کهگیلویه و بویراحمدی‌ها مانند شله کنگری با روغن حیوانی صرف می‌شود و طرفداران بسیار زیادی در استان دارد به نحوی که برخی سالانه تا یک میلیون تومان از این نوع گیاه خوشبو را از بازار محلی خریداری کرده و پس از خشک کردن برای یک سال تمام از آن استفاده می‌کنند.

 


پخت «دوا» در کهگیلویه و بویراحمد

 

مردم استان اعتقاد دارند که هیچ گیاه و سبزی دیگری مانند لیزک، برنج و پلو را خوشبو نمی‌کند و لذا برای مهمان ویژه خود که در اصطلاح محلی «هم‌چشم» هم نامیده می‌شود از این نوع غذا تدارک دیده می‌شود.

اما از دیگر مکمل‌های غذایی در استان می‌توان به ماست و بیلهر اشاره کرد که مخلوطی از ماست محلی و همچنین یک گیاه کوهی کمیاب به نام بیلهر است.

از دیگر غذاهای دلچسب مردم استان می‌توان به «دوا» اشاره کرد که مخلوطی از دوغ و برخی از گیاهان از جمله «توله و لپو» است که همانند آش دوغ غذایی آبکی بوده و مردم استان به تناوب از این غذا در وعده‌های مختلف به خصوص در ایام عید استفاده می‌کنند.

آش کارده از دیگر غذاهایی است که در این فصل دوستداران زیادی در استان دارد و مخلوطی از دوغ و نوعی گیاه کوهی به نام کارده است که طبخ آن تنها توسط زنان لر ممکن است چرا که مهارت بسیار بالایی برای طبخ نیاز دارد.

 


گیاه کارده برای پخت آش کارده در کهگیلویه و بویراحمد

 


بیلهر گیاه خوراکی دلچسب کهگیلویه و بویراحمدی‌ها

 

نظر خود را وارد کنید

آدرس ایمیل شما در دسترس عموم قرار نمیگیرد.