بخش پاتاوه در استان کهگیلویه و بویراحمد به‌عنوان گذرگاه تاریخ یاد می‌کنند و بی‌شک نماد این نام بزرگ پل تاریخی پاتاوه است که در ورودی این شهر و بر روی رودخانه خروشان بشار خودنمایی می‌کند.
به گزارش دنا نما، اثری تاریخی که به سرزمین پر رمز و راز کهگیلویه و بویراحمد اصالت می‌بخشد و نشان‌دهنده ریشه‌دار بودن فرهنگ و تمدن در این سرزمین است.
غار ده شیخ
غار ده‌شیخ از جاذبه‌های زیبای ایران در بخش پاتاوه از استان کهگیلویه و بویراحمد است. بر اساس بررسی‌های زمین‌شناسی، شکل‌گیری این غار مربوط به دوره دوم زمین‌شناسی بوده و ده‌شیخ یک غار آهکی کاملاً طبیعی است. طی سالیان طولانی، بر اثر ریزش نزولات جوی، حفره‌هایی در غار ایجادشده و آب درون حفره‌ها به بیرون راه‌یافته و به‌این‌ترتیب موجب ایجاد قندیل‌ها و دالان‌های شگفت‌انگیز شده است.
غار ده‌شیخ یکی از شگفت‌انگیزترین غارهای شناخته‌شده در کشور است، به‌طوری‌که به آن لقب علی‌صدر ۲ داده‌اند.
از عجایب این غار، گرم بودن آن در زمستان و سردی هوای درون آن در تابستان است. گرمای اسرارآمیز زمستان‌ها و خنکای دل‌انگیز تابستان این غار، معمایی است که هنوز پاسخی برای آن وجود ندارد.
دهانه این غار در ارتفاع ۱۶۷۰ متری از سطح دریا واقع‌شده و بسیار تنگ و باریک است، به‌طوری‌که باید در مسیر ابتدای غار در حدود ۵ تا ۶ متر را به‌صورت نشسته طی کرد. دهانه غار ده‌شیخ درست روبه‌روی قله قاش مستان، دنا قرار گرفته است. ارتفاع این غار در برخی مناطق تا هفت متر هم می‌رسد و در دالان‌های مختلف غار، قندیل‌های آهکی گوناگون با زیبایی خاصی شکل گرفته‌اند. بر اثر ریزش نزولات جوی در طی سال‌ها حفره‌هایی ایجاد شده و آب درون حفره‌ها به بیرون خارج می‌شود که موجب شکل‌گیری این قندیل‌های زیبا شده است.
برای رسیدن به غار ده شیخ پاتاوه باید ۵۰ کیلومتر از مرکز شهر یاسوج و ۳۵کیلومتر از طرف شهر سی‌سخت را طی کنید تا به روستای ده شیخ برسید و با گذر از پل تاریخی پاتاوه قدم به دنیای اسرارآمیز این غار زیبا بگذارید.
روستای گزدون
روستای گزدون از توابع بخش پاتاوه شهرستان دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد است. این روستا در شمال غربی مرکز استان شهر یاسوج و در حدود ۴۰ کیلومتری مرکز شهرستان دنا، شهر توریستی سی‌سخت واقع شده است.
شغل اکثر مردم در این روستا کشاورزی و تعداد کمی نیز به دامداری و تعدادی نیز در ایستگاه گاز هم‌جوار مشغول به کار بوده و امرارمعاش می‌نمایند. محصولات زراعی کشاورزان این روستا شامل گندم، جو، عدس، برنج، شنبلیله و …. محصولات باغی شامل انگور، گردو، انار و …. است. وجه‌تسمیه روستا به نام گزدون» را وجود درختی خودرو و زیبا به نام گز که در گذشته به وفور در این روستا می‌روییده است، نقل کرده‌اند.
روستای گزدون با توجه به قرار گرفتن در مجاورت بزرگ‌ترین قله رشته‌کوه زاگرس، کوه دنا و جاری شدن آب‌های دائمی و فصلی، خصوصاً در فصول سرد سال که بعضی باعث ایجاد سیلاب و طغیان رودها و نهرها می‌شود، دره‌ها و شیارهای عمیق در سطح زمین و ناهمواری فراوان را به‌وضوح نشان می‌دهد.
دارا بودن زمین‌های حاصل خیز و غنی و بکر بودن روستا باعث پوشش گیاهی و جنگلی مناسب شده و پوشش غالب جنگل درختان بلوط و بنه است. از گونه‌های گیاهی می‌توان، یونجه وحشی، پونه، بابونه، برنجاس، گل گاوزبان، هلپه، شیرین بیان و خارشتر و از سایر انواع گونه‌های جنگلی می‌توان، کیکم، بادام‌کوهی، سرو کوهی، تگ (هم‌خانواده ارژن)، ارژن، رز (تاک وحشی)، انجیر کوهی، بن، کلخنک، سپیدار، سرنجل، کازیر (از خانواده انجیر)، کره تر (از خانواده کازیر)، سیسه، توگ، توت دره (تمشک)، مورد، بادام کوهی، سیب، توت کوهی، گردو، انگور و انار را نام برد. در این منطقه امکان تماشای پرنده بسیار زیبا و کمیاب هما و همچنین پرندگانی نظیر شاهین، کبک، تیهو، کمرکلی و انواع چکاوک‌ها و سهره‌ها و جانورانی همچون، گراز، روباه، جوجه تیغی (جیله)، کفتار، سمور، راسو، خرگوش و سنجاب ایرانی که از زیباترین سنجاب‌های جهان است و در احیای جنگل بلوط نقش بسیار مؤثری دارد، وجود دارد.
پل پاتاوه
پل پاتاوه در ۱۵ کیلومتری کوه دنا در مرکز بخش پاتاوه که دیواره‌های بلند و غیرقابل عبوری دارد، قرار گرفته است و آثاری همراه با پل‌هایی بزرگ و قلعه‌هایی مشرف بر رودخانه قرار گرفته‌اند.
این پل یکی از راههای اصلی تیسفون، استخر و شوش، بهبهان و اصفهان بوده که کاروانیان از آن عبور می‌کرده‌اند. بر همین اساس، پل‌های بسیاری در این منطقه بنا شده است.
ویژگی‌هایی که بر اساس آن‌ها احساس نیاز به پل‌هایی بر روی رودخانه جهت سهولت در رفت و آمد کاروان احساس شد، ازاین‌رو در این منطقه پل‌هایی متفاوت برای دستیابی به این هدف ساخته شدند، پل‌ها و جاده‌هایی کهن با قدمتی مربوط به دوران ماقبل اسلام که در دوره‌های بعد مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. می‌توان از قدیمی‌ترین پل بازمانده از مجموعه پل‌های باستانی پا تاوه به پل تخت شاه‌نشین اشاره کرد، پلی کهن که قدمتش به دوران ساسانی بازمی‌گردد و جذابیتش با وجود سنگ‌های تزئینی موجود بر آن چندین برابر شد.
آبشار منج
آبشار منج از آبشارهای طبیعی و معروف در بخش پاتاوه از توابع شهرستان دنا می‌باشد و در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع است.
آبشاری واقع در قلب کوه‌ها دو شاخه‌ای که پس از طی مسیری طولانی و عبور از روستای منج به رودخانه بشار می‌ریزد.
این آبشار فصلی در منطقه سادات محمودی در شصت کیلومتری شمال غرب یاسوج و در نزدیکی روستای منج (مونج) واقع است.
مسیر دسترسی به آن از شهر پاتاوه و روستاهای باک، بنستان و دژک است که در انتهای مسیری بسیار زیبا و پوشیده به جنگل‌ها و مراتع سرسبز است.
این آبشار با خلق کردن چشم‌اندازهای بسیار زیبا و با آب خنک و گوارا به‌صورت دو شاخه از دل ارتفاعات منج سرچشمه می‌گیرد و در قلب کوه‌ها دوشاخه‌ای پس از طی مسیری طولانی و عبور از روستای «منج» به رودخانه بشار می‌ریزد.
آبشار منج در انتهای مسیری بسیار زیبا و پوشیده از جنگل و مراتع سرسبز است که پس از طی مسیر طولانی و به وجود آوردن غارهای طبیعی، پوشش گیاهی و باغات متنوع و عبور از روستای منج به رودخانه بشار می‌ریزد.
گزارش: علی اکبر پاک
